Card màn hình hay được gọi là VGA: Video Graphic Adaptor, có tác dụng chính là xử lý và hiển thị hình ảnh tốt nhất có thể. Card màn hình có cơ chế hoạt động về lý thuyết khá đơn giản: CPU sau khi tiếp nhận các tín hiệu hình ảnh sẽ “phác thảo” ra một khung hình ảnh căn bản, sau đó chuyển qua cho Card màn hình. Và card màn hình sẽ giúp “điền đầy” các phần nội dung trong ngoài, độ sâu, màu sắc, cùng các hiệu ứng ánh sáng, đổ bóng, hãm răng cưa các thứ để hoàn thành hình ảnh 100%. Trong phạm vi bài chia sẻ này, vì độ phổ biến nên mình chỉ nhắm tới card màn hình rời, không đề cập tới card màn hình tích hợp sẵn trong các CPU.
Một card màn hình hoạt động được, mạnh hay không là nhờ phần lõi sâu bên trong gọi là GPU (Graphics Processing Unit). Đây là bộ xử lý các tác vụ liên quan tới đồ họa, quyết định mọi tính chất và khả năng của một chiếc card màn hình.
Các hãng làm ra card màn hình thì có khá nhiều cái tên lớn như Asus, Gigabyte, SeaGate, MSI, Zotac… Nhưng GPU thì hiện tại chỉ có 2 hãng lớn là Nvidia và AMD. Sắp tới có thêm Intel gia nhập thị trường nữa thì tổng cộng có 3 anh làm GPU. Hiện tại thì vẫn chưa nên mình sẽ chỉ nói vòng quanh Nvidia và AMD thôi.
Về phía Nvidia
- Điển hình của dòng GPU dành riêng cho đồ họa là các card màn hình Quadro gồm hỗ trợ VFX, chạy render, làm 3D…
- Chuyên chơi game thì có các dòng GT/ GTX và RTX.
Về phía AMD
- Đại diện cho dòng card màn hình đồ họa là các mẫu FirePro
- Gaming thì có các dòng card Radeon
Mỗi loại/ dòng card màn hình sẽ có một chức năng và khả năng cụ thể. Có loại card chuyên dùng cho đồ họa, có card sinh ra là dành cho game thủ tốc độ cao hoặc như giờ thì còn có luôn cả mấy em card dành đào tiền ảo vi dịu. Cùng một dòng card màn hình gaming, nhưng con này lại đủ chơi Cyberpunk 2077, con khác lại bị giật giật vì chưa đủ chuẩn. Cho nên việc đầu tiên ta càn phải làm chính là xác định nhu cầu và tìm ra loại card màn hình phù hợp nhất với nhu cầu và cái ví của mình.
Như vậy đâu là các thông số cần quan tâm khi tìm mua card màn hình?
1/ Base clock/ Boost clock
Clock – tốc độ xung nhịp của card màn hình là tốc độ của vi xử lý GPU (bộ xử lý đồ họa), chúng được đo bằng MHz. Tốc độ này càng cao càng tốt nhưng mình cũng không nên so sánh tốc độ này của 2 card màn hình dùng GPU khác nhau vì cơ bản là chúng khác nhau nên sẽ có nhiều thứ khác ảnh hưởng đến hiệu năng cuối.
Anyway, xung nhịp căn bản (Base clock) và xung nhịp tăng cường (Boost clock) vẫn là hai thông số anh em cần quan tâm đầu tiên. Nói chung là hai con số này càng cao thì càng tốt cho việc chơi game. Còn cụ thể tốt tới đâu hoặc muốn so sánh chi tiết hơn thì mời anh em xem qua yếu tố tiếp theo.
2/ Số nhân GPU
Khác với CPU số lượng nhân đếm trên đầu ngón tay, thì trên các GPU, số lượng nhân rất nhiều, có thể lên tới vài nghìn là chuyện bình thường. Hai hãng ông lớn trên cũng có cách gọi riêng cho các nhân đồ họa của mình. Nvidia thì gọi là CUDA cores, còn AMD thì gọi là Stream Processors.
Số nhân trên GPU nhiều hơn đồng nghĩa với số lượng công việc và lượng hình ảnh được xử lý trong cùng một khoảng thời gian nhiều hơn, card đồ họa mạnh hơn và ngược lại.
3/ Memory (Bộ nhớ)
Gồm hai yếu tố nhỏ Memory Type và Memory Video. Ví dụ ở card màn hình đời mới nhất Nvidia GeForce Ampere RTX 3090 ta thấy có ghi chỉ số 24 GB GDDR6X = card có 24 GB bộ nhớ card màn hình và bộ nhớ có chuẩn GDDR6X.
- Chuẩn bộ nhớ cao cấp hơn, đời mới hơn sẽ cho tốc độ xử lý nhanh hơn
- Dung lượng bộ nhớ nhiều hơn sẽ giúp lưu được nhiều tác vụ hơn. Nếu xét về tầm quan trọng để quyết định tốc độ card màn hình thì rõ là chuẩn bộ nhớ sẽ đáng để tâm hơn dung lượng bộ nhớ.
Nên anh em sẽ thấy có tình trạng 4GB GDDR4 cũng sẽ yếu hơn 3GB GDDR5. Cho nên khi chọn thì mình nghĩ các bạn nên ưu tiên chú ý phần chuẩn bộ nhớ hiện đại hơn rồi hẵng coi tới dung lượng bộ nhớ.
4/ Chọn thương hiệu card màn hình nào?
Thị trường card màn hình có đặc điểm khác với các thị trường phần cứng khác. Cốt của một card màn hình nằm hết ở phần GPU (cùng các chỉ số nhân, bộ nhớ, clock này nọ nằm sâu bên trong). Nghĩa là chỉ cần “chuyển nhượng” công nghệ GPU này thì các hãng khác tha hồ tự do biến tấu thành ra card màn hình của riêng họ, tùy theo nhu cầu và thị trường khách hàng mà họ muốn nhắm tới.
Nvidia và AMD là hai người làm ra các GPU cốt lõi này. Và sau đó bán lại cho các hãng sản xuất card màn hình khác. Khi đó, ta gọi Founders Edition là phiên bản card hoàn chỉnh, hay còn gọi là card tham chiếu (reference card) do chính Nvdia và AMD làm ra, từ công nghệ tới dán mác thương hiệu đều từ chánh hãng.
Còn các card màn hình do bên thứ ba mua lại thiết kế và nhân đồ họa, rồi sản xuất ra card màn hình cho riêng mình thì gọi là các card màn hình AIB (Add In Board). Dàn card AIB này lại có nhiều phân cấp, thiết kế, bộ nhớ, hoặc thậm chí có thể can thiệp thay đổi chỉnh sửa bộ tản nhiệt của chiếc VGA sao cho phù hợp với định hướng của mỗi hãng, mỗi dòng.
Việc đa dạng hóa này vừa có tiện vừa có bất tiện cho ngưởi dùng. Tiện là vì có thêm nhiều lựa chọn để mình có thể chọn mua phù hợp với từng nhu cầu và túi tiền. Nhưng bất tiện lả vì có quá nhiều loại đi, cho nên thành ra nhiều khi rất khó để chọn đúng thứ mình cần giữa một rừng card. Vậy đâu là căn cứ để chọn card màn hình theo tên gọi và thương hiệu?
Tính năng của mỗi card màn hình đều thể hiện trên tên gọi
Khi đó bí quyết chọn card đúng cho anh em là Đọc kỹ tên đầy đủ của từng model card màn hình trước khi mua. Hầu như các thông số đặc biệt quan trọng và tính năng chính của card đều thể hiện hết trên đây.
Ví dụ: Card màn hình ASUS ROG Strix GeForce RTX 3080 GAMING 10G. Chữ ROG nghĩa là Republic of Gamers, còn Strix là con cú mắt thần trong thần thoại xưa, ý muốn nói đây là dòng sản phẩm cao cấp thần thánh. Kết hợp thêm từ Gaming nữa thì không nghi ngờ gì đây là chiếc VGA cao cấp chuyên dành cho gaming.
Hoặc như Card màn hình ASUS ROG Strix GeForce RTX 3070 Gaming OC White 8G V2. Chữ OC trong tên card nghĩa là Over Clock. Lại còn có ROG Strix và cả Gaming nữa. Đây là card màn hình khủng dành cho dân gamer mê ép xung.
4/ Lưu ý tương thích và phù hợp giữa Card màn hình và CPU
Vì trong cơ chế hoạt động của bất kỳ chiếc card màn hình dù hiện đại hay cổ lổ sĩ thì đều phải trải qua bước xử lý căn bản của CPU. Mối liên quan này không phải hời hợt mà ngược lại, sâu sắc tới mức độ, anh tốt thì tôi mới tốt và ngược lại.
Ví dụ chọn card màn hình quá khủng quá xịn, trong khi đó CPU gốc lại yếu nhợt, nghĩa là hình phác thảo quá tệ, có thêm màu thêm da thịt vào cũng không làm được gì, hoặc xảy ra tình trạng bản phác tháo mới chưa lên xong thì hình cũ đã xử lý hết, kẹt phà từ ngay đầu vào. Dẫn tới tình trạng mua đồ xịn cũng như không, tình hình không khá hơn được.
Ngược lại nếu CPU quá mạnh còn card màn hình quá yếu cũng cho ra kết quả tương tự. Nhưng thường tình trạng này hiếm gặp vì anh em nào đã chịu đầu tư CPU khủng thì thường là cũng quyết tâm chọn card màn hình cho xứng lứa vừa đôi.
Muốn chắc chắn card màn hình sắp mua có tương thích với CPU đang ở nhà hay không anh em có thể tự check cấu hình ở một vài website chuyên dụng, hoặc nhờ thêm tư vấn của nơi bán hàng (tất nhiên nên chọn nơi đáng tin như Phong Cách Xanh rồi hihi).
5/ Chọn theo Kích thước
Trước khi mua card màn hình anh em cần đo đạc kỹ case PC đang có ở nhà và đọ với kích cỡ card sắp mua xem có khớp với nhau không. To hơn là nghỉ chơi. Kích thước card màn hình còn cần đi kèm lưu ý về các ổ cắm, chuẩn kết nối. Cần phải coi kỹ cả hai đầu, đầu PC và đầu card màn hình.
Lời chốt toàn bài
Kinh nghiệm cho thấy là nếu anh em đang định dùng một ngân sách A cho việc build toàn bộ PC mới từ A-Z thì nên đầu tư tầm 1/3 ít nhất cho một chiếc card màn hình ưng ý. Vì vậy đầu tiên vẫn là xác định độ dày tổng ví tiền, sau đó chia ra hẳn một phần phù hợp cho card màn hình.
- Nếu build PC từ đầu thì đơn giản hơn, bạn chỉ việc chọn ra một dàn PC cùng tản nhiệt như ý rồi chọn mua card màn hình ngay tại chỗ có cùng tính tương thích về hiệu suất. Sẵn nhân viên tư vấn lúc này hỏi dễ hơn.
- Nếu có sẵn PC ở nhà, và đang muốn nâng cấp card màn hình, mình nghĩ các bạn nên vào web PC xem lại toàn bộ các chỉ số của con CPU đang có, rồi kích thước, các cổng kết nối của case, tản nhiệt đang xài. Mang tất cả những thông số đó ra shop để được tư vấn thêm về card màn hình.
- Còn anh em nào đã quá rành về độ tương thích của mấy món này, và biết rõ luôn cả mình đang cần gì thì… ale hấp chọn mua thôi chờ chi.
Mà năm nay card màn hình khan hàng nên vừa khó kiếm vừa giá cao. Nếu chờ được, anh em nên chờ tới sang Tết xem tình hình thế nào rồi tính tiếp chưa muộn.
Chúc anh em sớm tìm được card màn hình như ý cho mình.
